Xitay dairiliri ötken hepte uyghur rayonida 6 ay dawam qilghan qattiq zerbe bérish dolqunining netijilirini élan qilip 3 kün ötkendin kéyin, yeken nahiyiside yeni 30-Noyabir qanliq weqesi yüz berdi.
Xitay terep gerche weqeni oxshashla térrorluq weqesi dep élan qilghan bolsimu, yekende yéqinqi 5 yil ichide izchil yüz bergen we yéqinqi 14 ay ichide téximu shiddetleshken weqeler zenjiri, boluwatqan weqelerning tasadipiy emesliki, uningda uyghur xelqining, jümlidin yeken xelqining milliy iradisi, jümlidin mewjut weziyetke qarita texirsiz inkasi namayan bolmaqta. Töwende yekende yéqinqi 5 yil ichide yüz bergen we axbaratqa ashkarilanghan chong-Kichik 10 qétimliq weqening qisqiche jeryanini anglighuchilirimizgha waqit tertipi boyiche eslitip ötimiz.
2009-Yili 10-Iyul küni: bu küni bir türküm yashlar, ürümchide yüz bergen 5-Iyul namayishini qollap yekende namayish ötküzüshke hazirliq qiliwatqan chéghida xitay saqchiliri teripidin ushtumtut qorshalghan we ikki terep arisida toqunush kélip chiqqan؛ toqunushta az dégende ikki kishi ölgen. Bu weqe heqqidiki uchur yeken gülbagh saqchixanisining bashliqi wang po teripidin delillengen.
2010-Yili 24-Féwral küni: yeken gülbagh yéza bazirida pichaqliq hujum yüz bergen. Weqede bir xitay köchmini ölgen, birqanchisi yarilanghan؛ hujumchi obulqasim ömer 4-Ayning 6-Küni xitay soti teripidin ölümge buyrulup, jaza shu küni ijra qilinghan.
2013-Yili 9-Ayning 26-Küni: bu küni yekende odanliq weqesi yüz bergen. Weqede bomba yasawatqanliqi ilgiri sürülgen bir türküm yashlar yeken odanliq yézisidin qeshqerge qarap yolgha chiqqan waqtida kéchide yol üstide qorshawgha élinghan. Pidaiylardin 3 nepiri neq meydanda étiwétilgen, 3 nepiri qéchip qutulghan.
2013-Yili 30-Séntebir küni : odanliq weqesidin aman qalghan 3 neper pidaiy rawanösteng kentide qorshawgha élinghan. Ularmu teslim bolushni ret qilip, yerlik qoralliri bilen xitay saqchilirigha hujum qilghan we neq meydanda éliship ölgen.
2013-Yili 11- Öktebir küni: yene odanliq weqesige chétishliq gumandarlardin 2 nepiri, yéngiösteng kentide bir öyde qorshawgha élinghan. Xitay saqchiliri pidaiylar bilen birlikte, ulargha orun bergen bir aile kishilirini oqqa tutqan. Netijide 7 kishi hayatidin ayrilghan.
2013-Yili, 15-Öktebir küni: yekenning misha yézisidiki bir meschitte weqe chiqqan. Weqede 7 yashliq balisini meschitke ekirip kétiwatqan bir kishi bilen meschitni béqiwatqan xadimlar arisida sürkilish kélip chiqqan, mesilini hel qilish üchün meschit qorusigha yétip kelgen saqchilar, xadimlar bilen gep talashqan kishini neq meydanda étiwetken.
2013-Yili 12-Ayning 30 küni: osman barat qatarliq 9 neper pidaiy yeken nahiyilik saqchi idarisige bombiliq hujum qilghan, emma xitay terepke zerbe bérishke muweppeq bolalmighan. Xitay saqchiliri pidaiylardin 8 nepirini étip öltürgen we bir nepirini esir alghan.
2014-Yili 5-Ayning 23-Küni: bu küni yekende saetlik bomba weqesi yüz bergen. Bir guruppa pidaiylar yeken nahiyilik saqchi idarisi, qoralliq qisim, nahiyilik hökümet we nahiyilik bashlanghuch mektep qatarliq 5 orungha saetlik bomba qoyghan. Saqchi idarisi yénigha qoyulghan bomba partlap birqanche neper saqchi yarilanghan we saqchi aptomobilliri zeximige uchrighandin kéyin, saqchilar heriketke ötüp qalghan 4 orundiki bombini yighiwalghan we tesirsizleshtürgen.
2014-Yili 6-Ayning 22-Küni: bu küni yekenning ishqul yézisida weqe yüz bergen. Sewebsiz halda tutulghan we soraqqa tartilghan 23 yashliq bir gumandar soraqtin chiqishida, xitay saqchi bashliqi taw yüenjang we saqchi xadimi ding fénggha pichaqliq hujum qilghan. Taw yüenjang neq meydanda ölgen, ding féng doxturxanida qutquzuwélinghan.
2014-Yili 7-Ayning 18-Küni: yekenning beshkent yézisida saqchilarning öy axturushi dawamida weqe chiqqan. Weqede öy igisi qorusigha tamdin atlap kirgen xitay saqchiliridin ikki nepirini pichaq tiqip öltürgen, neq meydangha yardemge kelgen xitay qoralliq küchliri, weqe yüz bergen öyni qorshawgha alghanda aile ezaliri xitay saqchilirigha birlikte qarshiliq körsetken؛ xitay terep gumandar bilen birlikte ailidiki 7 yashliq bala we 72 yashliq bowaynimu oqqa tutup bir aile kishilirining jénigha zamin bolghan.
2014-Yili 7-Ayning 28-Küni: nurmemet sawut bashchiliqidiki yüzlerche kishi xitay hakimiyitige qarshi isyan kötürüp xitay saqchiliri, xadimliri we köchmenlirige hujum qilghan. Isyan qanliq shekilde basturulghan. Isyanda ölgen ademlerning sani we jeryani heqqide oxshimighan melumatlar bar. Xitay dairiliri özi élan qilghan melumatlargha asaslanghanda xitay tereptin 35 kishi pichaq tiqip, palta bilen chanap we kaltekler bilen urup öltürülgen؛ uyghur tereptin 59 kishi neq meydanda étip öltürülgen.
2014-Yili 11-Ayning 30-Küni: on bir neper pidaiy ikki aptomobilda yeken bazar ichidiki xitay köchmenlirige hujum qilghan؛ hujumda 4 neper xitay köchmen aptomobil dessep yaki pichaq yep ölgen؛ 14 nepiri oxshimighan derijide yarilinip doxturxanigha apirilghan. 11 Neper pidaiy neq meydanda étiwétilgen.
Yuqiridikiler, yekende yéqinqi 5 yil ichide yüz bergen qanliq weqelerdin peqet axbaratqa ashkarilanghanliri. Bulardin 8 qétimliqi yéqinqi 14 ay ichide yüz bergen. Yuqiriqi 10 weqening 3 qétimliqi xitay teripidin ashkara xewer qilinghan, qalghanliri radiomiz teripidin éniqlanghan. Bezi toluqsiz uchurlardin melum bolushiche, xitay saqchilirigha hujum qilip éghir bedellerni töligen yekendiki pidaiylar kéyinki mezgilde tedbirini özgertip hujum nishanini xitay köchmenlirige qaratqan we bu yil 6-Ayning otturiliri yekendiki poyiz istansisigha hujum qilghan. Emma poyiz istansisining hujumgha uchrighanliqi heqqidiki bu xewer ta hazirghiche ispatlanmidi.
RFA
جاۋاب يېزىش