Aqsu shehiride toqunush yüz bérip bir uyghur yash étip öltürülgen, yene biri tutqun qilinghan
Tengritagh torining bügün ürümchidin bergen xewirige qarighanda, shu yer waqti etigen saet 11 etrapida aqsu shehiride saqchilar bilen gumandarlar arisida toqunush yüz bergen.
Xitay dairilirining bayanatigha qarighanda, aqsu sheherlik jamaet xewpsizlik idarisining saqchiliri sheher puqralarning melumatini tapshuruwalghandin kéyin «gumanliq» dep qaralghan bir kichik mashinini tekshürüshke kelgen. Netijide qoralliq saqchilar bilen mezkur mashinidiki ikki uyghur yash arisida toqunush yüz bergen. Xewerde ilgiri sürülüshiche, ikki uyghur yash tuyuqsiz pichaq kötürüp saqchilargha hujum qilghan hemde saqchi aptomobiligha partlatquch buyum tashlap qarshiliq körsetken. Saqchilar bir uyghur yashni neq meydanda étip öltürgen. Yene bir uyghur yash qolidiki pichaq bilen bir saqchini éghir yarilandurghan hemde neq meydanda tutulghan.
Bügün roytérs agéntliqimu «tengritagh tori» tarqatqan hökümet uchurigha asasen bu heqte xewer élan qilghan. Xewerde bu weqening 30-May ürümchi poyiz istansisida yüz bergen adem bomba hujumidin kéyinki yene bir qanliq weqe ikenlikini tekitligen. Shuning bilen birge yene xitay hökümitining yéqindin buyan uyghurlarni islam radikalliqi we bölgünchilik bilen eyiblewatqanliqini eskertip ötken.
«Uyghur nét» torida bügün aqsuda yüz bergen weqe heqqide bashqiche xewer bérilgen.
Uningda bayan qilishiche, aqsudiki xitay saqchiliri uzun yolluq aptobuslarni tekshürüp, yoluchilarni birmu-Bir axturghan. Bu jeryanida saqchining qopalliqidin narazi bolghan bir uyghur yash qol shiltigenliki üchün neq meydanda étiwétilgen. Buningdin ghezeplengen yene bir uyghur yash qarshiliq körsitip qoralliq xitay saqchigha pichaq tiqqan hemde özimu éghir yarilanghan. Saqchilar éghir yarilanghan bu yashning put qolini baghlap saqchixanigha élip ketken. Pichaq tiqilghan xitay saqchi doxturxanigha apirilghan. Aptobustiki bashqa yoluchilar birdek aqsu sheherlik saqchi idarisige élip bérilip tutup turulghan.
Biz bu heqte melumat élish üchün aqsu sheherlik jamaet xewpsizlik idarisige téléfon qilduq. Wehalenki, nöwetchilik qiliwatqan xitay saqchi bu heqte jawab bérishni ret qildi.
Biz arqidin aqsu shehiridiki ahalilerdin birige téléfon qilduq. U özining neq meydanni körmigenlikini, emma bashqilardin bu weqe heqqide anglighanliqini bildürdi:
«Bügün bir uyghur balini étiwétiptu dep angliduq. Qarighanda saqchilar bilen tutushqan oxshaydu. Bir saqchining bilikige pichaq tiqiptu dégen gepnimu angliduq. Men neq meydanni körmidim. Mushu etrapta bir mashina toxtitish meydani bar. U yerdiki dukanda bir achimiz ishleydu. U achimizning singlisining yoldishi saqchixanida ishleydiken. Shu achimizdin bu xewerni anglidim. Bügün kechqurun aghine balilarmu bu weqening aqsu sheher ichidiki dashizi dégen jayda yüz bergenlikini dédi. Hazir aqsuning weziyiti ching, meschitlerni tekshürüp kimlik körüwatidu. Saqal qoyghanlarnimu sürüshte qiliwatidu deydu. Méning bilidighanlirim shunchilik.»
Biz yene aqsu shehiri bilen qoshna bolghan ishlepchiqirish-Qurulush armiyisige tewe toqay saqchixanisigha téléfon qilduq. Téléfonni alghan uyghur saqchi bu weqening aqsu shehirining merkizi dashizida bügün saet 11 etrapida yüz bergenlikini delillidi:
Muxbir: bu toqay saqchixanimu?
Saqchi: he-E, shundaq!
Muxbir: bügün aqsuda weqe yüz berdimu?
Saqchi: özingiz kim bolisiz, qeyerning adimisiz?
Muxbir: men «erkin asiya radiyosi» ning muxbiri, weqe qeyerde yüz berdi?
Saqchi: dashizida.
Muxbir: saqchi mashinisigha partlatquch buyum tashlaptu dégen gep rastmu?
Saqchi: yaq, undaq emes.
Muxbir: birsini étip öltürdi dégen gepchu?
Saqchi: rast, birsini étip öltürdi.
Muxbir: qalghanlarchu?
Saqchi: yene birini tutuptu.
Muxbir: ölgüchining ismi kimken?
Saqchi: bu téxi éniq emes.
Muxbir: bomba partlap puqralar ziyangha uchrighan yaki ölüm-Yitim bolghan ish barmu?
Saqchi: yaq, undaq ish yoq.
Muxbir: bu weqening tepsilatini dep baqamsiz?
Saqchi: bizge téxi éniq uchur kelmidi, éniq xewirimiz yoq, tepsilatini aqsu sheherlik saqchi idarisidin sorap körsingiz bolidu.
Muxbir: hazir aqsuning weziyiti qandaqraq?
Saqchi: bizning bu saqchixana alar sheherlik saqchi idarisige qaraydu. Alarda weziyet tinch, aqsudiki weqe téxi tekshürülüwatidu.
Muxbir: hazirche bir ademning étip öltürülüp, yene birining tutulghanliqi éniqken, bundin bashqa ehwal yoqmu?
Saqchi: yoq, bashqa ehwalni uqmaymiz.
جاۋاب يېزىش