Dunya uyghur qurultiyi buninggha derhal inkas qayturdi. Dunya uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat rishit xitay dairilirining uyghur yash ösmürlerge qaratqan bu xil kemsitish we zorawanliqini, xitay özi qol qoyghan insan heqliri qanunlirigha éghir xilapliq qilghanliq, dep eyiblidi.
Xitay hökümitining dölet putbol chüshini emelge ashurush üchün yéqinqi bir nechche yilda, alaqidar tarmaqlar putbolchilar böshüki uyghur élidinmu izbasar terbiyileshke mexsus pilan we tedbirlerni yolgha qoyuwatqan idi, putbol herikitini balilardin bashlap tutushning putbolchiliqni yükseldürüshning asasi ikenliki étirap qilinghan bolsimu, rayonda bu jehettiki boshluq bolghachqa, xitaydiki putbol kulubliri we muntizim kespiy putbol mekteplirige tayinishqa toghra kelgen. Putbol mektipidek putbol notilirini bayqap, ularni kichikidin bashlapla muntizim, sistémiliq terbiyilesh we xitay putbol ishlirining tereqqiyat telipige layiqlashqan talantliq putbolchilarni yétishtürüsh, dölet komandisi we kespiy putbol kulublirigha munewwer tenheriketchilerni yetküzüp bérishni meqset qilip, nöwette bezi xitay putbol kulublirimu uyghur ösmürlerni qobul qilishqa bashlighan idi.
Bu yil yazdin bashlap,xitayning xébéy ölkisi xéngshüy shehiridiki «li lyang» (küch qudret) putbol kulubigha uyghur bala putbolchilardin 9 nepiri tallap qobul qilinghan. Bügün yeni 13-Öktebir radiyomiz xitay bölümige inkas qilghuchilarning bildürüshige qarighanda, bu 9 neper balining mektepte normal oqushi tosqunluqqa uchrighan.
Radiyomiz xitay bölümi muxbirining shu jaydiki munasiwetlik tarmaqlar we bu balilarning térinérliri bilen söhbetliship delillishige qarighanda. Bu yil yazda xébéygha élip kélingen bu toqquz neper uyghur ösmür, tereplerning qanunluq kélishimlirige asasen li lyang putbol kulubida térinérining yéteklishide muntizim kespiy putbol terbiyisini alghandin bashqa, mejburiy maarip basquchidiki oqushinimu shu jaydiki ottura mektepte tamamlishi kérek iken, emma balilargha mesul uyghur térinér bu balilarni li lyang kulubigha tizimgha aldurush jeryanida bixeterlik tarmaqlirining qattiq tosqunluqigha uchrighan.
Trinérning chüshendürüshige qarighanda, bu 9 neper uyghur balining barliq zörür resmiyetliri toluq bolup, ottura mektepmu ularni qobul qilishqa qoshulghan. Emma xéngshüy sheherlik dölet bixeterlik we térrorluqqa qarshi tarmaqlar bu ottura mektepning uyghur balilarni qobul qilishini tosqan.
13-Öktebir radiyomiz xitay bölümi muxbirining ziyaritini qobul qilghan, bu balilargha mesul uyghur térinér, özining bu uyghur balilarning néme üchün xitay ölkiliridiki putbol kulublirigha qobul qilinalmaydighanliq sewebini angqiralmighanliqini bildürüp «bu balilar hemmisi intayin talantliq, menmu ularning putbol kulublirida muwapiq terbiyilinishini ümid qilimen, emma lékin bu jayning dölet bixeterlik, dölet mudapie tarmaqliri bu uyghur balilirining bu yerde qélishini tosup, bizni qayturuwatidu, balilar oqushsiz qaldi, biz bek heyran bolduq we ghezeplenduq, chünki bizmu junggo puqrasi, kimlikimizge shundaq yézilghan, bizmu wetenni söyimiz, peqet chirayimiz, tughulup ösken yérimiz oxshimighachqila bundaq naheqchilikke, tosqunluqqa uchraymizmu, bixeterlik saqchi tarmaqlirining balilardin qorqidighan némisi bar peqetla chüshinelmidim.»
Bu térnérning éytishiche, balilarning nopusi xéngshüyge yötkilip bolghan, uning üstige uyghur élidiki dairilermu ularning nopusini qayturup kélishke unimaywatqan bolup, bu balilar oqushtin qalghan bir weziyette turmaqta. Ular tosqunluqqa uchrighandin kéyin béyjingdiki millet we din ishliri ministirliqi bilen alaqiliship ulardin yardem sorighan, bu organ bu balilarning xéngshüydiki putbol kulubida kespiy terbiye élishi kérekliki, mektepte normal oqushini dawamlashturushi kérekliki heqqide bir ispatmu chiqirip bergen. Emma dairiler, bunimu hazirghiche ilik almighan.
Igileshke qarighanda, emeliyette li lyang putbol kulubining lidéri, dölet bixeterlik dairilirining bu 9 neper uyghur balining kulubqa qobul qilinishigha tosqunluq qiliwatqanliqidin endishiliniwatqan bolup, öziningmu dairilerning héchqandaq sewebsiz bu balilarning mektepke kirishige bunche tosqunluq yaritishidin heyran bolghanliqini bildürgen. Hazir bu toqquz neper balining 4 i amalsiz yurtlirigha qaytqan bolsimu, térinér we yene besh neper uyghur ösmür putbolchi putbol chüshini emelge ashurushtiki iradisidin yanmay dawamliq ümid bilen jawab kütmekte iken.
Xewer tarqalghandin kéyin, bu uyghur putbol notilirining xitay ölkiliride tosqunluqqa we adaletsizlikke uchrishi chetellerdiki uyghur jamaiti we uyghur teshkilatliriningmu endishisini qozghidi we inkas peyda qildi. Bu heqte bügün ziyaritimizni qobul qilghan dunya uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat rishit, qurultay namidin putbolchi uyghur yash ösmürlerning normal terbiyilinishige tosqunluq qilghan dairilerni eyiblep, shu jaydiki bixeterlik tarmaqliri dölet bixeterliki, térrorluqning aldini élishqa xilap dégenlerge taqap, bu balilarning mektepte normal ders bashlishigha tosalghu yaratqanliqi pütünley qanungha we xitay özi qol qoyghan insan heqliri kélishimlirigimu xilap heriket, heddidin ashqan milliy kemsitish, dölet zorawanliqi, biz dairilerning dölet bixeterliki we térrorluqqa qarshi turushni bahane qilip, bigunah uyghurlarning we balilarning hoquqqa dexli qilishni toxtitishqa chaqirimiz dep körsetti we buning pütün putbol sahesidikilerning diqqet-Étibarini qozghishi kérek bolghan bir mesile bolup qalmastin, insan heqlirini ölchem qilghan her qandaq dölet we insanlarning diqqitini tartishqa tégishlik mesile, döletlik we aptonom rayonluq tenterbiye idarisi putbol herikitini bashqurush jemiyetlirining inawitige, milletler munasiwitige tesir qilidighan zor mesile dep agahlandurdi we heq-Hoquqliri, bixeterliki dexlige uchrighan bu balilargha mesul orun we ata-Anilarnimu eng tiz sürette balilirining qanun menpeetini qoghdashta kéreklik tedbir élishqa chaqirdi.
جاۋاب يېزىش