Wat we niet te zien krijgen: China’s woede over Erdogans strategie

Erdogan is woensdag in Peking aangekomen voor een tweedaags bezoek dat met de nodige spanningen is omgeven. Officieel is het allemaal pais en vree. De handel tussen beide landen bloeide de afgelopen jaren op tot 22 miljard euro.

En China is bereid veel geld te investeren in Turkije in het kader van zijn ‘Gordel en Weg’-initiatief, een revitalisering van de aloude Zijderoute die oorspronkelijk liep van Xi’an naar Istanbul.

Mensensmokkel

Als we de Chinese viceminister van Buitenlandse Zaken Zhang Ming mogen geloven, is het bezoek een succes. Hij gaf na de presidentenontmoeting een persconferentie over de resultaten.

Turkije en China spraken af de samenwerking op het gebied van het bestrijden van terrorisme en mensensmokkel te intensiveren.

En – belangrijk voor de Chinese regering – Turkije erkent dat Oeigoerse separatisten van de Oost-Turkestan Islamitische Beweging ETIM een terreurorganisatie vormen en garandeerde dat moslimextremisten vanaf Turks grondgebied geen activiteiten kunnen ondernemen die de veiligheid van China bedreigen.

Maar interessanter is wat Zhang níet zei. Er is veel ruis op lijn tussen Peking en Ankara. De minste van alle problemen is de levering van het FD-2000 anti-raketsysteem.

Veiligheidsrisico

Het Turkse leger koos in 2013 na een internationale aanbesteding voor het Chinese wapensysteem – het beste wapen tegen de beste prijs en Amerikaanse en Europese producenten hadden het nakijken.

Maar in september vorig jaar leek de deal alsnog af te ketsen. Op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel zijn ze bang dat de koppeling van Chinese elektronica aan de eigen commando- en communicatiesystemen een veiligheidsrisico vormt.

China daarentegen wil dat het contract met een waarde van 4 miljard dollar wordt nagekomen. Het zou voor het eerst zijn dat de Chinezen een strategisch wapensysteem aan een NAVO-bondgenoot leveren en een enorme aanbeveling voor de Chinese wapenindustrie.

Emoties

Een groter probleem is de Turkse opstelling ten opzichte van de Oeigoeren. Turkije en China zijn het hartgrondig oneens over de moslimminderheid in de Chinese regio Xinjiang die door de Turken als een broedervolk wordt beschouwd.

Vorige maand liepen de emoties hoog op toen Thailand in een salomonsoordeel 179 uitgeweken Oeigoeren naar Turkije liet vertrekken en 109 Oeigoeren naar China terugstuurde. Peking was boos dat Turkije de Oeigoeren opnam.

Ankara op zijn beurt was verontwaardigd dat Thailand Oeigoeren terugstuurde. Volgens de Turkse regering worden Oeigoeren in China niet goed behandeld en dreigt vervolging voor de naar het moederland gedeporteerde groep. Het werd er allemaal niet beter op toen demonstranten in Istanbul optrokken naar het Chinese consulaat.

Olie

Maar deze week kwam er onverwacht een nieuw agendapuntje bij: de opstelling van Ankara jegens IS. Het zal de Chinezen niet plezieren dat Turkije vanwege zijn binnenlandse veiligheidsbeleid de Koerden in Noord-Syrië bombardeert.

In de ogen van Peking is IS momenteel de grootste dreiging voor de stabiliteit van het Midden-Oosten, waar een groot deel van de olie voor China vandaan komt. De Chinese overheid investeert veel energie en geld om de regeringen van Afghanistan en Irak te helpen.

Brisant

China is bovendien bang dat uitgeweken Oeigoeren de gastvrijheid van Turkije gebruiken om naar de slagvelden van Syrië en Irak te trekken en zich bij IS aan te sluiten. De Chinezen vrezen dat ze daar tot terrorist worden opgeleid om vervolgens terug te keren om in eigen land aanslagen te plegen.

Kortom, Zhang kan ons nog meer vertellen. Dat hij over deze drie brisante dossiers niets te zeggen had, betekent dat er op deze punten geen overeenstemming is. China heeft Erdogan binnenskamers waarschijnlijk flink de waarheid gezegd over de Turkse strategie ten opzichte van IS. En in sterkere bewoordingen dan de NAVO deed.

Bron: elsevier.nl